زنان در راه فتح فضا

بر اساس آخرین اخبار ایالات متحده قصد دارد برای نخستین بار سفر به کره ماه را زنانه سازد. مایک پنس، معاون رئیس جمهور ایالات متحده، چهارشنبه گذشته به رسانه‌ها اعلام کرد «نخستین زنی که پا بر کره ماه خواهد گذاشت و همچنین مرد بعدی که به این ماموریت خواهند رفت فضانوردان آمریکایی خواهند بود که با موشک‌های آمریکایی و از خاک آمریکا به این ماموریت خواهند رفت»

کمی پیشتر در ماه مارس، اعلام شده بود که برای نخستین بار دو فضانورد زن به نام‌های آن مک‌کلین و کریستینا کوچ از ایستگاه فضایی بین‌المللی خارج خواهند شد. البته این سفر به علت اندازه نبودن لباس مخصوص یکی از این فضانوردان لغو شد. خبری که با واکنش بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شد.

نخستین زنی که پا به فضا گذاشت والنتینا ترچکوا بود. این فضانورد اهل شوروی از خانواده‌ای فقیر می‌آمد. پس از انجام تحصیلات محدودی در یک کارخانه نساجی مشغول به کار شد. با وجود این، به خاطر علاقه‌ای که از کودکی به پاراشوتینگ داشت گزینه مناسبی برای برنامه فضایی بود.  شاتلی که او در آن سوار بود در روز ۲۱ ماه مه ۱۹۵۹ از زمین به سوی فضا بلند شد. والنتینا در آن وقت ۲۶ سال بیشتر نداشت و تا به امروز جوانترین زنی است که به فضا سفر کرده است.

سالی راید جوان‌ترین و نخستین زن آمریکایی است که به فضا سفر کرد. وی در سال ۱۹۸۳ در سن ۳۲ سالگی این سفر را انجام داد. او در طول فعالیت حرفه‌ای خود دو مأموریت را در فضا انجام داد. ماموریت او قرار دادن ماهواره در مدار زمین و انجام آزمایش‌های دارویی بود. وی نخستین فضانوردی است که برای برداشتن ماهواره‌ای که از کار افتاده بود از دست مکانیکی استفاده کرد.وی پس از خاتمه همکاری با ناسا به فعالیت‌های آموزشی روی آورد و برنامه‌ای آموزشی برای علاقه‌مند ساختن کودکان به علوم تدوین کرد.وی همچنین کتاب‌هایی علمی برای مخاطب عام نوشته است.

و در آخر نباید سرگذشت تراژیک کریستیانا مک‌اولیف را از یاد برد. وی در سال ۱۹۴۸ در بوستون متولد شد و زمانی که کودک بود شاهد نخستین برنامه‌های فضایی بود.علیرغم علاقه‌ای که به برنامه‌های فضایی در او به وجود آمده بود نتوانست در این برنامه‌ها شرکت کند و بعدتر به عنوان معلم تاریخ در مدرسه‌ای در ایالت مریلند مشغول به کار شد. در سال ۱۹۸۴ رونالد ریگان پروژه آموزشی‌ای را تدوین کرد با هدف فرستادن یک معلم به فضا. از این رو ناسا به دنبال شهروندی می‌گشت که سررشته‌ای در آموزش داشته باشد، اما پیش از هر چیز به دنبال فردی عادی بود.کریستیانا پس از مطلع شدن از این برنامه همراه با ۱۱۰۰۰ نفر دیگر برای این آزمون ثبت نام می‌کند.

او در نهایت در میان تمام شرکت کنندگان انتخاب شده و پس از آن بدل به یک ستاره واقعی می‌شود. علاوه بر آزمایش های ویژه ناسا و تور آموزشی بازدید از ایستگاه فضایی از وی خواسته می‌شود تا در تعدادی برنامه آموزشی که به صورت زنده در تلویزیون پخش شد شرکت کند. پس از یک سال تمرین و محبوبیت نادری که به واسطه حضورش در رسانه‌ها برای وی به ارمغان آورد، در روز ۲۸ ژانویه سال ۱۹۸۶ سوار  شاتل چلنجرر می‌شود. اما هرگز پا به فضا نمی‌گذارد چرا که شاتل او ۷۳ ثانیه پس از برخاستن از زمین در هوا منفجر می‌شود. این حادثه که بصورت زنده از تلویزیون پخش می‌شد اثر انکارناپذیری بر خاطره مردم آمریکا بر جای گذاشت.

 از دهه ۱۹۸۰ به این طرف تعداد فضانوردان زن پیوسته افزایش یافته است و همچنین نقش و حضور زنان در این عرصه رو به گسترش بوده است. از همان آغاز برنامه‌های فضایی، زنان از نخستین شرکت‌کنندگان در این برنامه‌ها بودند. تلاش‌های بی‌وقفه زنان پیشگام و فعالان حقوق زنان باعث شده تا زنان در این عرصه نیز مانند دیگر عرصه‌های علمی، علیرغم موانع موجود پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشند.

*

بانو جمیل خرازی، هنرمند، انساندوست و فعال حقوق زنان ساکن لندن،یکی از خیّرین ممتاز دانشگاه آمریکایی افغانستان و تهیه کننده ارشد فیلم پولان دیوی، با جدیت برای دفاع از حقوق زنان بخصوص در کشورهایی مانند افغانستان و هندوستان، که در آن زنان از نابرابری و تبعیض گسترده ای رنج می برند، فعالیت می کند 

پروژه اخیر خانم خرازی فیلم مستندی است به نام پولان دیوی که داستان ملکه راهزنی است که بعدتر به عضویت پارلمان در می آید. خانم خرازی در مصاحبه ای با شوشما دات می گوید" پولان دیوی فقط یک زن نبود، او یک اسطوره بود. و الگویی است برای زنان برای دستیابی به حقوق انسانی خود و نیرویی است برای ایستادن در برابر تعرض و تبعیض.