جشن مهرگان

پیشینیان  ما نام مهر را بر نخستین ماه پاییز  گذاشتند. این ماه هفتمین ماه تقویم ایرانی است و مصادف است با ماه های اکتبر و نوامبر سال میلادی.

مهرگان یا جشن مهرگان جشنی ایرانی و زرتشتی است در نکوداشت میترا خدای مهر و دوستی و عشق میان انسان ها.

علاوه بر این مهرگان جشن برداشت محصول است. دهقانان پس از برداشت محصول در این زمان از سال فرصت داشتند تا کمی بیاسایند و پروردگار را بابت محصول خوبی که به ایشان بخشیده شکر گویند.

علاوه بر این مهرگان روزی است که در آن زردشتیان خلقت اولین زن و مرد، مشی و مشیانه را جشن میگیرند. بر اساس آیین زردشتی این دو نفر از پروردگار می خواهند که آنها را از گیاه به انسان تبدیل کند. و مهرگان روزی است که در آن نیکی خداوند را برای پذیرفتن این درخواست جشن می گیرند.

زردشتیان مهرگان را به مدت شش روز جشن میگرفتند. در اوستا کتاب مقدس زردشتیان، سال به دو نیمه تقسیم شده است: زمستان و تابستان. نوروز فرارسیدن بهار است و مهرگان فرارسیدن زمستان. فرارسیدن این دو فصل با نوروز و مهرگان جشن گرفته می شود. نوروز سمبل بهار و زایش دوباره است و مهرگان پیام آور مرگ طبیعت و آغاز فصل سرما  است.

در تقویم ایران باستان هر سال شامل 12 ماه و هر ماه 30 روز بود. هر روز نام مختص به خود داشت و 12 روز در هر ماه به نام ماه ها نامگذاری شده بود مانند فروردین، اردیبهشت، خرداد و ... . و ایرانیان روزی از ماه را که به نام همان ماه نام گذاری شده بود جشن می گرفتند مانند 19 فروردین یا دوم اردیبهشت یا چهارم خرداد و ... . شانزدهمین روز ماه مهر نام داشت و به این ترتیب به عنوان روز مهرگان جشن گرفته می شد.

در دوران پیش از اسلام و همچنین در آغاز اسلام مهرگان را با همان اهمیت و جلالی که نوروز جشن میگرفتند. رسم بر این بود که به پادشاه و به دیگران هدیه ای در این روز داده شود. ثروتمندان معمولاسکه های طلا و نقره هدیه می دادند و جنگاوران اسب و دیگران بر اساس وسع خود هدیه می دانند.

مهر و تجلیل از آن سمبل بزرگداشت بشریت است. اگر نوروز جشن زمین است، مهرگان بدون شک جشن انسان است.