برابری ارث در تونس، گامی بزرگ به سوی برابری جنسیتی

در تونس و مراکش اعتراضها علیه ادامه نابرابری زن و مرد در مورد سهم از ارث بلند شده است. در این کشورها هنوز زن نیمی از مرد از ارث سهم می برد. این نابرابری ناشی از حاکمیت قوانین اسلامی در این مناطق است. هم اکنون تونس با پیش نویس لایحه ای  در باب برابری سهم از ارث بر یکی از آخرین موانع موجود بر سر راه رسیدن به برابری جنسیتی غلبه می کند. از این نظر تونس یک گام از دیگر کشورهای عرب از نظر رعایت منزلت زنان در جامعه به پیش می رود.

در تاریخ 10 مارس بیش از 2000 نفر همراه با بیش از 70 انجمن با مطالبه برابری در امور مربوط به وراثت در خیابانهای تونس راهپیمایی کردند. قانون این کشور که بر اساس اصول قرآنی است به مردان تقریبا دو برابر زنان از ارث سهم می دهد. این تبعیض بر موازین عرفی و مذهبی بنا شده که مردان را تنها مسئول مخارج خانوار می شناسد. این موازین امروز دیگر متعلق به گذشته اند چرا که در جامعه تونس زنان یک چهارم جمعیت شاغل را تشکیل می دهند و در نتیجه در تولید ثروت و ارث نقش دارند. 

رئیس جمهور تونس در آگوست 2017اعلام کرده بود که برای انظباق قوانین این کشور با واقعیت خواهان آن است که برابری میان زن و مرد را در تمام حوزه ها متحقق کند. برای این منظور وی کمیته ای برای برابری و آزادی های فردی تشکیل داد تا این اصلاحات را پیگیری کند. در این رابطه با اینکه مسئله برابری ارث بیشتر مورد توجه است اما به مسئله حضانت از فرزندان، حقوق همسران خارجی و جرم زدایی از همجنس گرایی نیز پرداخته شده است.

 برای فمینیستهای تونس مسئله سهم برابر ارث گام مهی است در جامعه ای که در آن تنها 47 درصد مردم  خواهان برابری سهم ارث زن و مرد هستند. با این حال تونس تنها کشوری نیست که از این تبعیض رنج می برد. 

در لبنان نیز همین معضل وجود دارد. در تاریخ 8 مارس هزاران نفر در خیابان های بیروت تظاهرات کرده و خواهان تقویت حقوق  زنان از جمله سهم از ارث شده بودند. زنان در کشورهای غیرمسلمان حقوق برابری در مورد سهم از ارث دارند اما در کشورهایی که اصول قرآنی بر آنها حاکم چنین مسئله ای صادق نیست. سازمانهای حقوق بشری  از نمایندگان انتخابات مجلس در ماه می خواسته بودند که نسبت به بهبود حقوق زنان در کشورهای خاورمیانه توجه نشان دهند. در کشور تونس خشونتی که مبنای جنسیتی دارد همچنان معضلی در این کشور است. با این حال تونس می تواند مدلی برای برابری جنسیتی برای کشورهای عربی باشد.

*

خیّرین و فعالان حقوق زنان در سراسر جهان برای بهبود حقوق زنان تلاش می کنند. بانو جمیل خرازی، هنرمند، انساندوست و فعال حقوق زنان ساکن لندن، یکی از این فعالان است. ایشان بنیانگذار و مدیر بنیاد توس و از خیّرین ممتاز دانشگاه آمریکایی افغانستان و تهیه کننده ارشد فیلم پولان دیوی است. پروژه اخیر خانم خرازی فیلم مستندی است به نام پولان دیوی که داستان ملکه راهزنی است که بعدتر به عضویت پارلمان در می آید.